Βακτήρια «τρώνε» μάρμαρα και πέτρες αρχαίων μνημείων

The New York Times

Στο Ανγκόρ Βατ, τα πόδια των πέτρινων χορευτών θρυμματίζονται επειδή ο ινδουιστικός ναός «φιλοξενεί» αποικίες κυανοβακτηρίων που μαυρίζουν τις πέτρες, αυξάνουν την ποσότητα του απορροφούμενου νερού και τη πρόσληψη θερμότητας όταν ο Ηλιος ξεπροβάλλει.
Αποτέλεσμα, εξηγεί ο Τόμας Βάρσεϊντ, γεωμικροβιολόγος, είναι η δημιουργία ενός διαρκούς κύκλου διαστολής και συστολής που κατακερματίζει την πρόσοψη του ναού και διαλύει την εσωτερική του δομή.

Σε διάφορα σημεία της Γης, από τα νησιά του Πάσχα μέχρι τον Παρθενώνα, μικροσκοπικοί οργανισμοί επιταχύνουν την καταστροφή ιστορικών μνημείων. Επιστήμονες και συντηρητές μόλις σήμερα κατανοούν τον ρόλο που διαδραματίζουν κάποια βακτήρια και μύκητες στη
ν καταστροφή των μνημείων και αναζητούν τρόπους για να τη σταματήσουν. Ο ερευνητής του Ινστιτούτου Συντήρησης Γκέτι, Ερικ Ντον, επισημαίνει ότι επιβαρυντικό ρόλο διαδραματίζει και η ρύπανση της ατμόσφαιρας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ιδιαίτερο πρόβλημα αντιμετωπίζει η Ακρόπολη των Αθηνών, ο Παρθενώνας και ο Ναός της Απτέρου Νίκης, όπως υπογραμμίζει η κυρία Σοφία Παπίδα, συντηρήτρια στην Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. «Τα βακτήρια διαπερνούν τις φλέβες του μαρμάρου, απορροφούν ύδατα, διαστέλλονται κατακερματίζοντας τις προσόψεις των μνημείων και τους πυλώνες τους», εξηγεί η κυρία Παπίδα.
Επίσης, οι μικροοργανισμοί καταστρέφουν τις προσπάθειες συντήρησης των μνημείων. Τα μάρμαρα της Ακρόπολης θρυμματίζονται σε χιλιάδες κομμάτια και οι επιστήμονες αναγκάζονται να απομακρύνουν πρώτα τα βακτήρια για να συνεχίσουν τις εργασίες τους.

Σήμερα, νέες γενετικές τεχνικές επιτρέπουν στους επιστήμονες να αναγνωρίζουν τα βακτήρια, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως μπορούν να αντιστρέψουν την καταστροφή που αυτά προκαλούν.

«Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ανάλυση του DNA για να αναγνωρίσουμε τον τύπο των βακτηρίων σε κάποιο μνημείο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ξέρουμε τι προκαλεί τη ζημία» λέει ο Ρόμπερτ Κέσλερ, διευθυντής του Ινστιτούτου Συντήρησης του Σμιθσόνιαν. «Σε πολλές περιπτώσεις, οι προσπάθειες συντήρησης είναι το πρόβλημα. Τα βιοδιασπώμενα πολυμερή που χρησιμοποιούνται για τη σταθεροποίηση των λίθων στα μνημεία των Μάγιας στο Μεξικό δημιούργησαν ιδανικές συνθήκες ώστε να προκαλέσουν φθορές οι μικροοργανισμοί.

Στην Ακρόπολη, ερευνητές του πανεπιστημίου Αθηνών συνεργάζονται με την κ. Παπίδα στη δοκιμή μιας αμμωνιούχου ένωσης που θα βοηθήσει στις εργασίες συντήρησης.
Μία άλλη λύση στην καταπολέμηση των βακτηρίων είναι ο θάνατός τους εξ ασιτίας.
Ηδη έχει δοκιμαστεί επιτυχώς σε κάποιους μύκητες σε αφρικανικά ευρήματα, τα οποία είχαν αποθηκευθεί στη Νέα Ορλεάνη όταν χτύπησε ο τυφώνας Κατρίνα.
Τέλος, ακόμα πιο εύκολη μέθοδος είναι η καταπολέμησή τους με στέρηση των πηγών ύδατος που βοηθούν στη θρέψη και αναπαραγωγή τους.

Πηγή : Kathimerini news